Sangoma i nganga su iscelitelji koji mogu da komuniciraju sa bogovima i duhovima predaka te na taj način pomažu u slučaju bolesti.
Afričke vradžbine
Dugi niz godina novinski stupci širom sveta bili su preplavljeni vestima o ubistvima u pojedinim delovima afričkog kontinenta, u velikom broju izvršavanih zarad potreba magijskih ritualnih praksi. Sve to doprinelo je stvaranju negativne slike o tradicionalnim afričkim verovanjima i tehnikama lečenja. Osim toga, naučna zajednica uglavnom osporava ove primitivne načine dijagnostike, smatrajući ih čistim sujeverjem. Zbog svega toga, dragocena drevna znanja i isceliteljske metode kojima vladaju afrički vračevi, a koje se u većini ruralnih zajednica tog kontinenta prenose s generacije na generaciju, sve do skoro bila su u potpunosti potisnuta u zapećak i devalorizovana u većini zapadnih društava. Zahvaljujući radu brojnih entuzijasta, etnologa i istraživača koji su proučavali kulturnu baštinu ovog podneblja, većina predrasuda je otklonjena. Kao posledica toga, sve su češći pokušaji povezivanja naučnih pristupa zapadnjačke medicine sa domorodačkom alternativnom, što rezultira dobrim rešenjima i u praksi.
Ritualna ”muti” ubistva
Reč ”muti” označava tradicionalnu medicinsku praksu u južnim delovima Afrike. Afrička medicina izrađuje veliki broj melema i lekova na bazi raznog bilja, naročito kore drveta. Izvestan broj iscelitelja u Južnoj Africi veruje da dodavanje ljudskih delova tela preparatima i serumima pojačava efekte izlečenja. Osim toga, takva praksa može da bude od koristi i u crnomagijskim ritualima, naročito onim čiji je cilj jačanje pozicija političke moći ili uspeh u poslu. To je i uzrok velikog broja ubistava u pojedinim regionima. Iz tela živih osoba uzimaju se unutrašnji organi, genitalije, ekstremiteti, oči, pa i srce. Žrtve najčešće umiru usled obilnog krvarenja, a svedoci ubistava uglavnom ne odaju informacije, jer se pribojavaju gneva i osvete vrača.
PROČITAJTE I… Afrički vračevi: Vešti lekari i čarobnjaci
Kako se postaje sangoma
Sangoma i nganga – iscelitelj i travar – poseduju nadarenost koja se dobija od bogova, dok praktična znanja dobijaju od predaka. Sangoma ili nganga takođe se može postati ako se prethodno prođe proces inicijacije. Naime, kada neko od članova zajednice dugo pati od zdravstvenih tegoba kao što su glavobolja, bolovi u leđima i stomaku, psihoze i sl., obično se pretpostavlja da je reč o potencijalnom sangomi ili ngangi. Da bi se to potvrdilo, ta osoba mora da izleči sopstveni zdravstveni problem. Pošto je to uspešno rešio, budući sangoma mora od svojih prethodnika da primi sva znanja i veštine o drevnim verovanjima i ritualima, kao i specifičnim namenama lekova i melema. Osim toga, mora da savlada veštinu uspostavljanja komunikacije s precima, kao i metode pročišćavanja parom i krvlju žrtvovanih životinja i ljudi. Tek nakon toga proces inicijacije se zatvara, a ritual postavljanja novog sangoma završava se žrtvovanjem koze čija se žučna kesa stavlja u kosu vrača da je nosi dok obavlja svoju svetu dužnost.
Nganga takođe prolazi sličan proces, ali on usvaja znanja o vrstama lekovitog bilja i tehnikama lečenja njime.
Duh predaka oživljen u ritualima
Sangoma ili nganga određuje o kojoj je vrsti nesreće ili bolesti reč obraćajući se precima, koji mu daju odgovor. Ovi drevni duhovi bude se posebnim rutalima, kada se uz buku bubnjeva i egzaltiranu igru izgovaraju i bajalice. U tom procesu, duh predaka zaposeda iscelitelja, nakon čega on počinje da izgovara pesme i bajalice na nekom nepoznatom jeziku, sve vreme igrajući u stanju dubokog transa. Osim toga, on često rasipa po tlu kosti životinja, kamenje, perle i ljuske posmatrajući oblike koji od njih nastaju. Veruje se da svaki od tih formi predstavlja neki deo života klijenta. Osim na ovaj način, saznanja o prirodi problema i bolesti sangoma može da dobije i tumačenjem snova.
Travara ngangu takođe će voditi duhovi predaka da bi, u zavisnosti od prirode problema, prepisao odgovarajući lek. Svaki preparat ima određenu medicinsku namenu, kao i duhovno i simboličko tumačenje. Tako se npr. lavova mast daje za jačanje hrabrosti, a veruje se da nosorogov rog jača potenciju.
Afričke vs zapadnjačke tehnike lečenja
Tradicionalna afrička medicina razume da su prirodne zakonitosti i bioritmovi ljudskog tela u međusobnoj sprezi i da su sva živa bića na planeti na neki način povezana. Ovakav pristup shvatanju sveta na Zapadu i u naučnoj zajednici dugo je osporavan. Ipak, situacija se poslednjih godina promenila u korist domorodačkih lekova koji se sada primenjuju i u zapadnjačkoj medicini. Primera radi, jedan takav lek izrađuje se od drveta Prunus africana i namenjen je uglavnom osobama koje pate od problema sa prostatom. Američki istraživači pokazali su i interesovanje za upotrebu garcinia kole, afričkog drveta, jer se ekstrakt iz semena ove biljke može koristiti u lečenju virusa ebole. Takođe, i sam afrički kontinent ubrzano se razvija i postaje otvoreniji i prijemčiviji za druge uticaje. Dokaz za to je i prva afrička bolnica otvorena u Južnoj Africi, koja kombinuje tradicionalne afričke metode lečenja sa zapadnjačkim.
Ostatak teksta naći ćete u magazinu Zona Magija
STARE BROJEVE POTRAŽITE NA SAJTU novinarnica.net
